Historia Biblioteki Centrum Astronomii sięga roku 1945, gdy do Torunia z wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego przyjechał prof. Władysław Dziewulski i prof. Wilhelmina Iwanowska (wtedy jako docent).

Przywieźli ze sobą garść książek. Prof. Józef Witkowski z Poznania podarował astronomom toruńskim parę książek. Dostali od niego 9-tomowy katalog gwiazd zawierający parametry 300 tys. gwiazd. Prof. Szczepan Szczeniowski ofiarował sekstans do ćwiczeń "i obiektyw Zeissa o średnicy 13 cm, z czego po dorobieniu montażu powstała nasza pierwsza luneta"*.Wykłady z astronomii rozpoczęły się z końcem 1945 r.  Astonomię wykładał prof. Wł. Dziewulski, a Astrofizykę doc. W.Iwanowska, Teorię wyznaczników wykładał dr Szeligowski.  Z czasem przybywało sprzętu, a księgozbiór powoli się rozrastał.

Wilhelmina Iwanowska "Lata w Toruniu 1945-1962" [w:] "Władysław Dziewulski 1878-1962" pod red. Cecylii Iwaniszewskiej, PWN, 1978 :

"Nie mniej trudnym zadaniem było stworzenie biblioteki nowego Obserwatorium. W pierwszych miesiącach po przyjeździe do Torunia wolne chwile od starań i zabiegów spędziliśmy w Książnicy Miejskiej, w budynku Towarzystwa Naukowego przy ul. Wysokiej 16. Znaleźliśmy tam kilka książek astronomicznych wydanych w okresie wojny, chłonęliśmy je i na ich podstawie przygotowywaliśmy pierwsze wykłady. (...) Ponadto dzięki pośrednictwu prof. Witkowskiego Biblioteka Uniwersytetu Poznańskiego, którą kierował prof. Aleksander Birkenmajer, przekazała Obserwatorium Toruńskiemu cenne katalogi: Bonner Durchmusterung, Henry Draper Catalogue, katalog ruchów własnych gwiazd Bossa i inne. (...)

Najskuteczniejszą drogą do zdobycia publikacji obserwatoriów z całego świata było uruchomienie wymiany wydawnictw. W tym celu należało zapoczątkować publikację własnych prac. Już w maju 1946 udało się wydać pierwszy numer "Biuletynu Obserwatorium Astronomicznego w Toruniu", zawierającego prace, które wykonaliśmy w latach wojny na materiałach przedwojennych. Za pierwszym poszły wkrótce następne numery "biuletynu", zapełniane głównie pracami profesora Dziewulskiego, a w zamian zaczęły napływać, nieraz całymi seriami, publikacje z kilkuset obserwatoriów świata."

Astronomowie mieli część obserwacyjną w Piwnicach, a w mieście swój budynek na ul. Sienkiewicza 30-32 (przez 30 lat), potem na ul. Chopina. W latach 90. XX wraz z ustanowieniem Centrum Astronomii UMK bibliotekę stopniowo przenoszono do Piwnic, gdzie mieści się do dzisiaj.

rys. prof. Leon Jeśmainowicz (1950)

Teleskop Drapera

 Dyrektor Obserwatorium Harwardzkiego prof. Harlow Shapley, dzięki protekcji prof. Bertila Lindblada ze Sztokholmu (prezesa IAU) wypożyczył do Torunia astrograf Drapera o średnicy 20 cm, z pryzmatami obiektywowymi. Teleskop przywieziono do Piwnic w 1947r., a w 1949r. wybudowano dla niego kopułę. Wcześniej prof. Dziewulski wykonywał lornetką obserwacje wizualne. Konstrukcję drewnianej kopuły wykonał inż. Broda. Kopułę wtoczono na szczyt budynku po równi pochyłej, podobnie jak przed wiekami dzwon Tuba Dei. Przy pomocy tego teleskopu wykonywano fotometrię gwiazd zmiennych, obserwacje cefeid (tak jak kiedyś w Wilnie), badano strukturę Drogi Mlecznej w wybranych polach (wyznaczenia absorpcji). Szklane klisze były produktem deficytowym i niejednokrotnie przecinano je na pół.... W 1954 r. Teleskop Drappera  odbył podróż do Kazania na zaćmienie Słońca. Andrzej Lisicki przy pomocy siatki interferometrycznej wykonywał fotometrię fotograficzną.

W 1923 roku do  Polski sprowadzono teleskop refrakcyjny  z Uniwersytetu w Harvardzie w Stanach Zjednoczonych, tzw. 'amerykankę'."To dzięki Shapleyowi po I wojnie światowej do Krakowa trafiła „amerykanka”, a po II wojnie światowej w 1948 r. do Torunia sprowadzono z Obserwatorium Harvardzkiego teleskop Henry'ego Draper'a. Harlow Shapley stwierdził, że trzeciej wojny światowej nie będzie, bo on nie ma więcej teleskopów dla Polski... Jak dotychczas słowa dotrzymał." ¹

* Życie wśród gwiazd profesor Wilhwlminy Iwanowskiej, Anna Pleskacz, TNOiK, Toruń, 1997 

1 Teleskop amerykański znów w Obserwatorium Krakowskim, Karolina Zawada

Pracownicy Biblioteki Obserwatorium i Centrum Astronomicznego UMK

1. Danuta Frąckowiak-Jabłońska,  od 1 IX 1946r. wpisywała książki do
   inwentarza. Wówczas studentka II roku fizyki, późniejsza profesor
   Politechniki Gdańskiej, zmarła w 2011.

   2. Cecylia Łubieńska, (dr, później Iwaniszewska, pierwsza absolwentka
   astronomii w UMK, wieloletni wykładowca UMK); od 1 IX 1947 do ok. 1952/53,
   opiekowała się księgozbiorem od III roku studiów

   3. Roman Ampel (absolwent astronomii w 1955r., później docent  w Wyższej
   Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie), na stanowisku z-ca asystenta,
   ok.1953-1955

   4. Tadeusz Boenigk, (doc. dr, pracę doktorską pisał pod kierunkiem prof. Władysława Dziewulskiego. Później przeszedł do pracy w ATR w Bydgoszczy. Obecnie (III 2012) mieszka w Olsztynie). Opieka nad biblioteka w latach 1955-63.

   5. Napoleon Maron, (doc. dr, na stanowisku adiunkt w Katedrze Astrofizyki i
   Astronomii Gwiazdowej; od 1972 pracował w WSI w Zielonej Górze. Znany z
   "lekarskiego" charakteru pisma). Opieka nad biblioteka  w latach 1963(?4)-72

   6. Alojzy Burnicki, (ur. XII 1933,  dr i adiunkt w Instytucie Astronomii),
   związany z obserwatorium w latach 1957 - 1999, związany z Biblioteką Głowna
   w latach 1979 - 1989.

   7. Panie Anna Opaska-Burnicka (absolwentka astronomii w 1959r.) i  Janina
   Krempeć-Krygier (absolwentka astronomii w 1966r., dr i adiunkt w Pracowni
   Astrofizyki PAN) - pracowały w Polskiej Akademii Nauk i opiekowały
   się biblioteką PAN, ale obie biblioteki miały ze sobą bliski kontakt, bo
   Pracownią Astrofizyki I należącą do Zakładu Astronomii PAN i kierownikiem
   Zespołu Katedr Obserwatorium UMK była prof. Wilhelmina Iwanowska.

   8. Agnieszka Świdzińska, (absolwentka biologii, studia rozpoczęła na USB a
   kończyła na UMK). W bibliotece obserwatorium od 72/73 do śmierci 9.VIII.1978.
   W tym czasie (1975/76) biblioteka (i obserwatorium) przeniosło się z budynku
   na ul. Sienkiewicza na ul. Chopina (obecny Wydział Matematyki)

   9.Barbara Gertner, (absolwentka astronomii w 1976r.), w bibliotece od 1.X.1978 do 30.IX.1999. Najpierw na stażu jako pracownik Biblioteki Głównej UMK, od 1 I 79 już jako pracownik Instytutu Astronomii będącego wtedy na ul. Chopina z Obserwatorium Astronomicznym w Piwnicach. Katedra Radioastronomii była wówczas odrębną jednostką UMK (tylko w Piwnicach), ale biblioteka była wspólna z księgozbiorem we wszystkich tych 3 miejscach (Piwnice, Chopina, Sienkiewicz). Za jej kadencji (1996/7) biblioteka i obserwatorium przeniosło się do Piwnic. W latach 1969/70 wszędzie na UMK powstawały Instytuty (Chemii, Fizyki, etc.) a Obserwatorium Astronomiczne przetrwało do 1996/7, kiedy
   utworzono Centrum Astronomii UMK w Piwnicach.

   10. Karolina Wojtkowska, (absolwentka astronomii), w bibliotece w latach 1999-2008
   11. Anna Karolina Zawada, (dr, astronom), w bibliotece od lutego 2008 do końca 2013.
   
   Z dniem 1 stycznia 2014 r. stanowisko bibliotekarza w Centrum Astronomii zostało zlikwidowane.